ประวัติภาควิชาวิศวกรรมนิวเคลียร์

ใน พ.ศ. 2511 ได้เริ่มต้นมีโครงการการศึกษานิวเคลียร์เทคโนโลยี เมื่อการไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย การพลังงานแห่งชาติ และสำนักงานพลังงานปรมาณูเพื่อสันติ ได้ร่วมกันพิจารณาโครงการโรงไฟฟ้าพลังปรมาณูของประเทศไทย และมีความคิดว่าสมควรจะได้จัดการฝึกอบรมทางวิทยาการนิวเคลียร์ (Nuclear Training Program) ขึ้นในประเทศไทยให้แก่วิศวกรเครื่องกลและวิศวกรไฟฟ้าของการไฟฟ้าฝ่ายผลิตฯ ก่อนที่จะออกไปรับการฝึกอบรมในต่างประเทศเกี่ยวกับโรงไฟฟ้าพลังปรมาณูแบบที่การไฟฟ้าฝ่ายผลิตฯ เลือกไว้โดยเฉพาะกับบริษัทผู้ผลิต จึงได้ติดต่อขอให้ คณะวิศวกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย รับเป็นผู้จัดการวางหลักสูตรการฝึกอบรม

แต่เนื่องด้วยขณะนั้นคณะวิศวกรรมศาสตร์ยังไม่สามารถจะรับงานนี้ได้ จึงได้ส่งให้ ศาสตราจารย์สุวรรณ์ แสงเพ็ชร์ ออกไปวางหลักสูตรและเป็นผู้อำนวยการฝึกอบรม โดยจัดสถานที่สำหรับการสอนบรรยายที่คณะวิศวกรรมศาสตร์ และที่โรงจักรพระนครเหนือของการไฟฟ้าฝ่ายผลิตฯ ส่วนการสอนปฏิบัติการกับเครื่องปฏิกรณ์ปรมาณูก็ใช้สถานที่และอุปกรณ์ของสำนักงานพลังงานปรมาณูเพื่อสันติ

ต่อมาใน พ.ศ. 2512 ทบวงการพลังงานปรมาณูระหว่างประเทศ (IAEA) ได้เสนอให้ความช่วยเหลือโดยจัดส่งผู้เชี่ยวชาญคือ Mr.Gott มาให้คำปรึกษาและมอบอุปกรณ์นิวเคลียร์บางอย่างให้ ใน พ.ศ. 2513 คณะวิศวกรรมศาสตร์จึงได้รับหลักสูตรฝึกอบรมเข้าไว้เป็นหลักสูตรพิเศษของคณะฯ

ใน พ.ศ. 2514 ทางทบวงการพลังงานปรมาณูระหว่างประเทศ (IAEA) ได้ส่งผู้เชี่ยวชาญคือ Professor Dr.Morton E. Wacks จาก University of Arizona ประเทศสหรัฐอเมริกา มาช่วยเหลือและให้คำปรึกษา ได้แนะนำ ว่า ควรจะได้เปิดสอนวิทยาการนิวเคลียร์ให้กว้างออกไป เพื่อสนองความต้องการของสังคม มิใช่แต่เพียงในสาขาวิศวกรรมนิวเคลียร์ เพื่อประโยชน์ของโครงการโรงไฟฟ้าพลังปรมาณูอย่างเดียว แต่เปิดให้ผู้ที่อยู่สาขาวิทยา-ศาสตร์กายภาพ วิทยาศาสตร์ชีวภาพ วิทยาศาสตร์การเกษตร วิทยาศาสตร์การแพทย์ ฯลฯ ได้เข้ามาเรียนด้วย ในหลักสูตรการศึกษาแบบ Interdisciplinary เพราะความต้องการใช้วิทยาการนิวเคลียร์ในสาขาเหล่านี้ ก็มีมากพอๆ กับความต้องการทางด้านวิศวกรรม และได้แนะนำว่า การจัดการศึกษาน่าจะทำได้ในระดับปริญญาโท จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยจึงได้เปิดสอนหลักสูตรนิวเคลียร์เทคโนโลยีขึ้นในบัณฑิตวิทยาลัย ในระดับปริญญาโทและระดับประกาศนียบัตรชั้นสูง โดย เปิดรับนิสิตรุ่นแรกใน พ.ศ. 2515 และให้ดำเนินการอยู่ภายใต้ความควบคุมของแผนกวิชาวิศวกรรมสุขาภิบาล

ใน พ.ศ. 2516 คณะวิศวกรรมศาสตร์จึงได้ พิจารณาจัดตั้งหน่วยวิชานิวเคลียร์เทคโนโลยีขึ้น โดยมีศาสตราจารย์ อรุณ สรเทศน์ คณบดีคณะวิศวกรรม-ศาสตร์ ในขณะนั้น เป็นหัวหน้าหน่วยฯ เพื่อให้การ ดำเนินงานคล่องตัวขึ้น ใน พ.ศ. 2517 ทบวงการพลังงานปรมาณูระหว่างประเทศ (IAEA) ได้ส่งผู้เชี่ยวชาญคือ Professor Dr.Morton E. Wacks กลับมาติดตาม ผลงาน และประเมินผลอีกครั้งหนึ่ง ทางฝ่ายผู้เชี่ยวชาญมีความเห็นว่า การดำเนินงานขั้นแรกบรรลุผลตาม เป้าหมายพอสมควร และได้แนะนำว่า ควรจะได้จัดการขยายงานออกไปอีก คือ นอกจากการสอนทางทฤษฎี และภาคปฏิบัติ ก็ควรที่จะให้นิสิตปริญญาโทที่กำลังศึกษาอยู่เป็นจำนวนมากได้มีโอกาสศึกษา ปฏิบัติ และทำการวิจัยด้วยเป็นขั้นที่ 2 และเมื่อเป้าหมายของโครงการในขั้นที่ 2 สำเร็จลงแล้ว ทางมหาวิทยาลัยอาจจะพิจารณาโครงการในขั้นที่ 3 คือ เปิดศูนย์อบรมวิทยาการนิวเคลียร์ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ (Regional Training) ขึ้นในประเทศไทย

ดังนั้นเมื่อวันที่ 4 กันยายน พ.ศ. 2517 ที่ประชุมคณบดี จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย จึงได้มีมติให้ทำโครงการในขั้นที่ 2 นี้ และได้มอบให้ฝ่ายวิชาการจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พิจารณายกฐานะหน่วยวิชานิวเคลียร์เทคโนโลยีและจัดรูปการบริหารงานให้เหมาะสมกับหลักสูตรแบบ Interdisciplinary และพร้อมที่จะรับความช่วยเหลือจากต่างประเทศได้

ใน พ.ศ. 2517 ได้รับอนุมัติให้จัดตั้งแผนกวิชานิวเคลียร์เทคโนโลยี โดยใช้พื้นที่ตึกหลังเก่าของสถาบันเทคโนโลยีแห่งเอเชีย (AIT) โดยมีคณาจารย์ประจำเพียง 2 ท่านเท่านั้น คือ ศาสตราจารย์สุวรรณ์ แสงเพ็ชร์ และรองศาสตราจารย์ ดร.ธัชชัย สุมิตร แต่มีอาจารย์พิเศษหลายท่าน และใน พ.ศ. 2519 จึงได้ย้ายจากตึก AIT เก่าของแผนกวิชาวิศวกรรมสุขาภิบาล มาที่ตึกบริหารของ AIT ใหม่ จนกระทั่งปัจจุบัน