ประวัติภาควิชาวิศวกรรมเครื่องกล

ภาควิชาวิศวกรรมเครื่องกลมีจุดกำเนิดขึ้นพร้อมกับโรงเรียนยันตรศึกษา เนื่องจากโรงเรียนยันตรศึกษามีการสอนวิชาช่าง ช่างกล และช่างไฟฟ้า ตามหลักสูตรประกาศนียบัตร 3 ปี

ต่อมาเมื่อมีการประดิษฐานโรงเรียนข้าราชการพลเรือนเป็นจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และโรงเรียนยันตรศึกษาได้เปลี่ยนมาเป็น คณะวิศวกรรมศาสตร์ใน พ.ศ. 2472 คณะวิศวกรรมศาสตร์ได้ขยายหลักสูตรขึ้นเป็น 4 ปี โดยมี พระเจริญวิศวกรรม ดำรงตำแหน่งเป็นคณบดี หลักสูตรดังกล่าวเมื่อเรียนจบแล้วผู้เรียนจะได้รับประกาศนียบัตรวิศวกรรมศาสตร์ชั้นสูง

ใน พ.ศ. 2474 คณะวิศวกรรมศาสตร์ได้แบ่งการเรียนในปีที่ 4 ออกเป็น 3 แผนก คือ แผนกวิศวกรรมโยธา แผนกวิศวกรรมไฟฟ้า และแผนกวิศวกรรมเครื่องกล เมื่อจบการศึกษาแล้วจะยังได้ประกาศนียบัตรวิศวกรรมศาสตร์ชั้นสูงอยู่ จนมาใน พ.ศ. 2476 ได้มีการประกาศใช้หลักสูตรปริญญาวิศวกรรมศาสตรบัณฑิตเป็นครั้งแรก และนิสิตคณะวิศวกรรมศาสตร์ได้ขึ้นรับพระราชทานปริญญาบัตรครั้งแรกในวันที่ 13 กรกฎาคม พ.ศ. 2478 โดยเป็นนิสิตแผนกวิศวกรรมโยธา 12 คน แผนกวิศวกรรมไฟฟ้า 12 คน และแผนกวิศวกรรมเครื่องกล 8 คน

แผนกวิศวกรรมเครื่องกลในตอนแรกที่เปิดสอนยังเป็นการเรียนรวมกับแผนกวิศวกรรมโยธาและแผนกวิศวกรรมไฟฟ้า แต่จะแยกเรียนวิชาเฉพาะ ตอนที่นิสิตอยู่ชั้นปีที่ 4 แผนกวิศวกรรมเครื่องกลได้ศาสตราจารย์ฮันส์ บันตลิ มาดำรงตำแหน่งหัวหน้าแผนกคนแรกใน พ.ศ. 2476 ท่านเป็นบุคคลสำคัญ ที่บุกเบิกวางรากฐานการเรียนการสอนของแผนกวิศวกรรมเครื่องกล และได้ดำรงตำแหน่งหัวหน้าแผนกวิศวกรรมเครื่องกลยาวนานตั้งแต่ พ.ศ. 2476 จนถึง พ.ศ. 2502 ในช่วงแรกแผนกวิศวกรรมเครื่องกล มีอาจารย์ประจำคือ ศาสตราจารย์ฮันส์ บันตลิ หลวงอนุสาสน์ยันตรกรรม คุณหลวงสุจิตภารพิทยา อาจารย์เหมาะ ชลานุเคราะห์ นอกจากนั้นก็มีอาจารย์พิเศษจากภายนอกมาช่วยสอนอีกจำนวนหนึ่ง

ใน พ.ศ. 2477 ได้มีการสร้างตึกวิศวกรรมหลังที่ 1 และโรงประลองวิศวกรรมโยธา ตึกวิศวกรรมหลังที่ 1 สร้างเสร็จและเปิดใช้ใน พ.ศ. 2478 ต่อมาใน พ.ศ. 2480 ได้มีการสร้างโรงประลองวิศวกรรมไฟฟ้าเป็น ตึกสองชั้น มีพื้นที่ชั้นละ 230 ตารางเมตร ชั้นล่างใช้สำหรับสอนวิชาประลองกำลังไฟฟ้า และชั้นบนใช้สำหรับสอนวิชาวิทยุและสื่อสาร ส่วนโรงไฟฟ้าเก่านั้นได้ขยายออกไปทั้งสองข้างจนมีพื้นที่ถึง 350 ตารางเมตร ใช้สำหรับสอนวิชาวิศวกรรมเครื่องกลโดยเฉพาะ

ใน พ.ศ. 2484 ได้เริ่มมีหลักสูตรปริญญาโทวิศวกรรมเครื่องกล แต่หลักสูตรได้ชะงักไปในช่วงสงครามโลก ครั้งที่ 2 และกลับมาเริ่มใช้ใหม่

ใน พ.ศ. 2497 ใน พ.ศ. 2507 ภายใต้ความช่วยเหลือของแผนโคลัมโบ ได้มีผู้เชี่ยวชาญจากสหราชอาณาจักรเข้ามาช่วยจัดตั้งหลักสูตรปริญญาที่สูงกว่าปริญญาตรี เป็นระดับ ปีที่ 5 และได้เริ่มเปิดสอนใน พ.ศ. 2508